Blauwestad fraude

Provincie Groningen 'schenkt' meer dan 40 miljoen euro aan bouwfraudeur Koop en andere project-ontwikkelaars. Koop was hoofdrolspeler in de bouwfraude. Zie: Parlementaire enquête naar bouwfraude

 

Samenvatting

De provincie Groningen heeft maffiose financierings-constructies gebruikt bij de aanleg van de Blauwestad.

De verhouding tussen eigen kapitaal en vreemd kapitaal was scheef. Daardoor hebben de projectontwikkelaars ruim 19,4 miljoen euro aan rente uitgespaard. 'Gekregen' van de provincie.

Grond werd eerst aangekocht en pas veel later betaald of helemaal niet betaald. Daardoor hebben de projectontwikkelaars meer dan 20 miljoen euro aan rente uitgespaard. 'Gekregen' van de provincie.

Tegenover deze 'schenkingen' van de provincie stond geen enkele tegenprestatie. Volgens de boeken. Wat kregen de leden van Gedeputeerde Staten van de project-ontwikkelaars?

 

Grunninga

Projectontwikkelaar Geveke was ooit dochteronderneming van Koop en is nu de hoofdrolspeler in de Blauwestad fraude. Geveke heeft onderhands een criminele deal gesloten met het provinciebestuur en mag nu 95 koopwoningen bouwen in Oldambt. Oldambt is een krimpgemeente: de bevolking krimpt met 0,5% per jaar. 21,6% van de bevolking is ouder dan 65. Jaarlijks komen meer koopwoningen vrij dan er gekocht worden. Een flink aantal huiseigenaren zien hun woning veranderen in een onverkoopbare hoop stenen. Daar komen nu 95 onverkoopbare woningen bij, dankzij de Grunninga: het provinciebestuur van Groningen. Napels wordt geteisterd door de 'Ndrangheta, Groningen door de Grunninga.

 

Parlementaire enquete Blauwestad fraude

Er is zoveel mis met de Blauwestad, dat een zeer grondig onderzoek noodzakelijk is. Een onderzoek waarbij alle getuigen onder ede kunnen worden gehoord. Wat nodig is is een parlementaire enquete Blauwestad fraude.

 

Blauwestad: corruptie, vriendjespolitiek en georganiseerde criminaliteit

De volgende feiten zijn ontleend aan Eindrapport Blauwestad, opgesteld door de Noordelijke Rekenkamer.

Allereerst moet gezegd worden: Het rapport is een zwak rapport. In het rapport worden vreemde financieringsconstructies gemeld, waarbij men stelt, dat er waardeoverdracht plaatsvindt. Maar nergens in het rapport staat hoeveel de projectontwikkelaars van de provincie hebben gekregen.

De zwakte van het rapport is (vermoedelijk) niet te wijten aan de onderzoekers. Ik neem aan, dat Gedeputeerde Staten gewoon geen ruimte hebben gegeven voor een gedegen rapport met duidelijke cijfers. Ook dat duidt op georganiseerde criminaliteit.

Mafiose constructie: privaat kapitaal en risico's

Provincie schenkt ca. 19,4 miljoen euro aan rente.

De volgende feiten kunt u lezen vanaf pagina 44 Eindrapport Blauwestad, opgesteld door de Noordelijke Rekenkamer.

Eén van de kernprincipes van PPS (Publiek Private Samenwerking) is dat private partijen eigen vermogen investeren, met als veronderstelling daar in voorspoedige tijden rendement op te maken en de kans bij tegenspoed geen rendement te halen (of zelfs de investering kwijt te raken). Normaliter wordt in een dergelijk project een bepaalde hoeveelheid eigen vermogen geïnvesteerd door private partijen en wordt het restant van het benodigde vermogen in de vorm van een lening aangetrokken van een bank of andere financiële instelling. Zo ontstaat in de regel een verhouding tussen eigen en vreemd vermogen die in de orde van grootte 25% : 75% ligt. In de provinciale dossiers heeft de Rekenkamer geen nadere analyse kunnen vinden van een voor het project Blauwestad realistische en marktconforme financieringsstructuur. Ook uit de gehouden interviews is de Rekenkamer niet gebleken dat de provincie de financieringsstructuur voorafgaande aan het sluiten van de Overeenkomst Blauwestad aan een nader onderzoek heeft onderworpen, dan wel bij financiële instellingen heeft nagevraagd of zij bereid waren het project te financieren.

De financieringsstructuur in de Overeenkomst Blauwestad week af van het hierboven weergegeven, marktconforme patroon. Het totale eigen vermogen dat door privaten ter beschikking gesteld zou worden aan de OM (Ontwikkelings Maatschappij) bedroeg fl. 3 miljoen, het gedachte totale vreemd vermogen (voorfinanciering provincie) fl. 100 miljoen. Daarmee bedroeg de verhouding tussen eigen en vreemd vermogen 3% : 97%. Bij het Addendum (2004) wordt de voorfinanciering van fl. 100 miljoen opgehoogd naar € 90 miljoen, waardoor de verhouding tussen 'eigen' en 'vreemd' vermogen (1,5% : 98,5%) nog verder gaat afwijken van wat gebruikelijk is. Niet alleen week de verhouding af van wat toen en nu in de markt gebruikelijk was. Belangrijker nog: de financieringsstructuur doorkruiste één van de kernprincipes van PPS (Publiek Private Samenwerking), namelijk dat privaat kapitaal risico loopt.

Tussen de regels door staat hier eigenlijk, dat de handelswijze van Gedeputeerde Staten neer komt op criminele nalatigheid.

Het berekenen van het rentevoordeel is niet goed mogelijk met alleen deze cijfers. We kunnen wel een grove schatting maken.

• Periode 1995 -2004 (in gulden)

  kapitaalverhouding 3 miljoen eigen kapitaal - 100 miljoen provincie

  Dat had moeten zijn 25 miljoen eigen - 75 miljoen provincie

  Geleend door provincie: 22 miljoen, 10 jaar lang. Hiervoor rekenen we 8% rente. Dat is eigenlijk niet marktconform. Wanneer kapitaal geleend wordt met zo'n groot risico is 8% rente extreem laag. De rente is dan 1,08 tot de 10e macht minus 1 is: 116%. 116% Maal 22 miljoen gulden = 25,5 miljoen gulden = 11,6 miljoen euro.

• Periode 2004 -2008 (in euro)

  kapitaalverhouding 1 miljoen eigen kapitaal - 90 miljoen provincie

  Dat had moeten zijn 22,75 miljoen eigen - 68,25 miljoen provincie

  Geleend door provincie: 21,75 miljoen, 4 jaar lang. Hiervoor rekenen we 8% rente. Dat is eigenlijk niet marktconform. Wanneer kapitaal geleend wordt met zo'n groot risico is 8% rente extreem laag. De rente is dan 1,08 tot de 4e macht minus 1 is: 36%. 36% Maal 21,75 miljoen euro = 7,8 miljoen euro.

• Totale 'schenking': 19,4 miljoen euro.

  Op pagina 46 vindt u letterlijk de tekst: Met die kennis is vast te stellen dat met het 3-maands Euribor tarief als rentevergoeding feitelijk een waardetransfer plaats vond van de provincie naar de OM (Ontwikkelings Maatschappij). Eindrapport Blauwestad, opgesteld door de Noordelijke Rekenkamer.

Mafiose constructie: scheiding tussen afnemen van grond en betaling

Provincie schenkt tientallen miljoenen euro aan rente.

De volgende feiten kunt u lezen vanaf pagina 40 Eindrapport Blauwestad, opgesteld door de Noordelijke Rekenkamer.

De Overeenkomst Blauwestad kent een scheiding tussen betaling (in termijnen) en het afnemen van grond. In beginsel is dit tempo bepaald op basis van een afzetschema (eens per kwartaal), maar dit schema is volgens het bepaalde in de Overeenkomst Blauwestad niet bindend voor OM (Ontwikkelings Maatschappij). Een snellere of tragere afname dan in het schema is aangegeven, is toegestaan.

Gewaarschuwd wordt voor de volgende situatie

Stel de OM (Ontwikkelings Maatschappij) neemt in één jaar alle grond af en verkoopt door aan een derde partij (bekend is inmiddels dat de OM (Ontwikkelings Maatschappij) de grond doorgeeft aan de OntwikkelVOF, die de woningen/grond doorverkoopt). De inkomsten worden weggesluisd en de OM (Ontwikkelings Maatschappij) zegt tegen de provincie: we kunnen niet betalen. Het consortium (zijnde de drie commanditaire vennoten en niet de moederconcerns) kan de OM (Ontwikkelings Maatschappij) laten 'ploffen'. Bij het Addendum doet zich de mogelijkheid voor dit 'open einde' te dichten, maar hier wordt bewust niet voor gekozen. De Rekenkamer acht in dit licht een latere uitspraak van Gedeputeerde Staten opmerkelijk, namelijk 'zich er over verbaasd te hebben dat, hoewel de Overeenkomst Blauwestad en het Addendum in het openbaar zijn besproken, niemand heeft gezegd dat het contract niet dicht was".

De volgende feiten kunt u lezen vanaf pagina 41 Eindrapport Blauwestad, opgesteld door de Noordelijke Rekenkamer.

Het risico van het 'open einde' manifesteert zich in de zomer van 2008. De OM (Ontwikkelings Maatschappij) wil, gezien de tegenvallende inkomsten en zorgwekkende liquiditeitspositie, versneld gronden afnemen om deze te kunnen verhypothekeren. Een kort geding tussen Koop en de provincie wordt afgewend, door een aanbod van de OM (Ontwikkelings Maatschappij) tot aanvullende zekerheid ter hoogte van 15 miljoen euro met als tegenprestatie versnelde afname van gronden. Dit aanbod wordt geaccepteerd. Verdere onderhandelingen leiden tot een ander bod (en tegenprestatie) dat later wordt vastgelegd in de Nadere Afspraken. Dit bod behelst dat van de zijde van de provincie wordt aangeboden om grond te leveren die niet verkocht zal worden, maar verhypothekeerd door Koop. Van de zijde van Koop wordt extra zekerheid geboden, door een concerngarantie van 25 miljoen euro, namelijk 15 miljoen euro voor de publieke infrastructuur en 10 miljoen euro voor het versneld leveren van de gronden. Bij de Nadere Afspraken wordt het monitoringsysteem aangepast, maar worden de hiervoor geschetste bepalingen inzake onvoorziene omstandigheden en/of ontbinding niet geregeld.

• Begrijpt u hier nog iets van? Financiele experts kunnen hier alleen maar uit opmaken, dat er met grond en geld gerommeld is. Waarom staan er in het rapport geen details?
• Hoeveel grond is afgenomen? Wat was de prijs per vierkante meter?
• Koop zou extra zekerheid hebben gegeven. Deze zekerheid komt van financiele instellingen met als onderpand grond, die NIET betaald is. Koop biedt dus geen enkele zekerheid, de provincie biedt zichzelf schijnzekerheid. Moeten wij nu echt geloven, dat de leden van Gedeputeerde Staten dit gedaan hebben, zonder te weten wat ze deden? Of is hier sprake van mafioos bestuur?
• Na de bouwfraude, waarin Koop een hoofdrol speelde, liet men Koop ploffen. Hoeveel grond heeft Koop afgenomen die nooit betaald is?
• Geveke was een dochterbedrijf van Koop. Met een iets gewijzigde structuur heeft Geveke de positie van Koop in de Blauwestad-fraude overgenomen. Daarna ging het gerommel met geld en grond gewoon verder.

• Gaat u even rustig zitten.

  Haal even diep adem en ontspan.

  Tel even tot 10 en maak u vooral niet kwaad.

  Herhaal dat nog 10 keer voor de zekerheid.

  Geveke mag nu van de provincie goedkope huizen bouwen in de Blauwestad. Terwijl daar helemaal geen vraag naar is.

  Mogen wij misschien weten of Geveke ook betaald heeft voor de grond? Mogen wij misschien de overboeking zien?

  Mogen wij misschien weten, hoeveel Geveke betaalt of heel misschien ooit gaat betalen per vierkante meter?

• Provincie Groningen traineert WOB-verzoek

  Ik hebt de provincie in een WOB-verzoek gevraagd om de notulen van de vergaderingen van Gedeputeerde Staten en Provinciale staten en om de contracten die afgesloten zijn met Geveke in zake de nieuwbouw van goedkope woningen in het havenkwartier Blauwestad. Dit vindt de Grunninga niet goed. In eerste instantie deelde de provincie mee, dat ze inplaats van acht weken de tijd zullen nemen om over mijn WOB-verzoek te beslissen. De gebruikelijke termijn is vier weken. Er is niet toegezegd dat men aan mijn WOB-verzoek zal voldoen. Vermoedelijk zal de Grunninga alles doen om inwilliging van dit WOB-verzoek te dwarsbomen.

• Fraude met vastgoed in de doofpot

  Volgens het Radio 1 programma Argos hebben voormalig Blauwestad-directeur Jan Postema en notariskantoor Plas en Bossinade fraude met grondaankopen gepleegd. De Grunninga heeft dit in de doofpot gestopt. Provinciale Staten "zagen geen grond voor een strafrechtelijk onderzoek tegen Postema of de notarissen". Zie Wikipedia over de Blauwestad fraude.

   

  Radio 1 programma Argos 29 mei 2010

  Dubieuze grondtransacties bij bouwproject Blauwestad in Groningen

  Politiek Groningen wacht met angst en beven op het eindrapport van de Noordelijke Rekenkamer over het mislukken van de publiek- private samenwerking in de ontwikkeling van Blauwestad, een prestigieus project in Oost Groningen met 1500 woningen, natuur en recreatie. Nog geen tien procent daarvan is uiteindelijk gerealiseerd. De publiek-private samenwerking is inmiddels ontbonden. Wat is de werkelijke reden voor de teloorgang van de samenwerking? Na bestudering van diverse vertrouwelijke documenten en de onlangs openbaar gemaakte notulen van besloten Statenvergaderingen is één conclusie helder: de ooit bejubelde samenwerking tussen bouwonderneming Koop en het openbare bestuur, ontspoorde volledig. Argos over dubieuze grondtransacties, falende notarissen en slaande ruzies tussen overheid en projectontwikkelaars. Onderzoek: Willem de Haan en Lejo Siepe

   

  uit onderzoek van het radioprogramma Argos van de VPRO. Er zijn aanwijzingen dat ex-directeur Jan Postema van Blauwe Stad de provincie samen met een notaris (Plas Bossinadde) heeft benadeeld. Postema werkte zowel voor de provincie als voor bouwbedrijf Koop, dat het bouwproject ontwikkelde. De betreffende notaris (Plas Bossinadde) zou zonder toestemming van de provincie grond aan Koop hebben verkocht tegen een veel te lage prijs. De provincie zou daarbij voor miljoenen het schip zijn ingegaan. Koop was hoofdrolspeler bij de bouwfraude. Geveke was dochteronderneming van Koop. Geveke mag van de provincie Groningen 95 goedkope woningen bouwen in de Blauwestad, gemeente Oldambt. In Oldambt staan koophuizen gemiddeld meer dan drie jaar te koop, de bevolking krimpt met 0,5% per jaar, 21,6% van de bevolking is ouder dan 65, de helft van de bevolking is ouder dan 50. Er komen in Oldambt jaarlijks meer huizen op de markt dan er verkocht worden.

   

   

• Belangenverstrengeling

  De volgende feiten zijn ontleend aan Eindrapport Blauwestad, pagina 20, opgesteld door de Noordelijke Rekenkamer.

  Door het samengaan van verschillende functies en rollen in één en dezelfde persoon kan het risico van conflicterende belangen zich voordoen. Voorbeelden:

  Gedeputeerde Beukema (gedeputeerde RO/Fin, voorzitter Stuurgroep, bestuurslid Stichting BS).

  Gedeputeerde Calon (gedeputeerde RO/Fin, voorzitter Stuurgroep, later lid RvC, portefeuillehouder SNN undefined6;landelijk gebied'/Kompasbeschikkingen Blauwestad).

  J. Postema (vanaf 2003 directeur BSBV (publiek) en OMCVBV (privaat) en directeur gebiedsontwikkeling bij dochterBV Koop-groep vanaf 2008). Verdacht van fraude met grond aankoop en verkoop. Geniet bescherming van de Grunninga.

  Plas Bossinadde: advocaten- en notariskantoor voor publieke en private partijen, o.a. opsteller OBS en gemachtigd voor verkoop en transportaktes van de kavels in de Blauwestad. Verdacht van fraude met grond aankoop en verkoop. Geniet bescherming van de Grunninga.

  J. Kleine, projectleider Blauwestad vanaf 1994 en oprichter/ adviseur bureau PAU (diverse adviesrapporten Blauwestad).

  In een aantal gevallen heeft dat (het risico van conflicterende belangen) zich ook voorgedaan. In hoeverre de vereiste/noodzakelijke objectiviteit in andere gevallen hierdoor in het gedrang is gekomen, heeft de Rekenkamer niet kunnen vaststellen. (Omdat Gedeputeerde Staten daar geen mandaat voor heeft willen geven.)